Sztuczna inteligencja powszechnie kojarzy się nam przede wszystkim z chatbotami i opartymi na nich aplikacjami, a zatem w zastosowaniu głównie w świecie wirtualnym. Ale oczywiście tak nie jest, bo rozwiązania wypracowane za pomocą tych aplikacji przekładają się często na życie offline.
AI stosowana jest już też powszechnie w handlu detalicznym – i to wcale nie od 2-3 lat, ale od dobrych dziesięciu. To oznacza po prostu stosowanie algorytmów, uzupełniających „stare” technologie, takie jak analiza statystyczna i heurystyka oparta na regułach. Według badania Global Market Insights, rynek AI dla handlu detalicznego szacowany jest na 6 miliardów dolarów w 2022 roku i oczekuje się, że będzie rósł w tempie ponad 30% rocznie od 2023 do 2032 roku. Obszary wykorzystywania AI w handlu są już dosyć klasyczne: monitorowanie cen, łańcuchów dostaw czy tworzenie kampanii marketingowych, ale także – co ciekawe – układanie produktów na półkach sklepowych.
Towar na półkach i jego ułożenie to klucz do sprzedaży
Rozkład towaru na półce, podobnie jak rozkład towaru na powierzchni sklepu, przekłada się na zainteresowanie klientów, a co za tym idzie – na sprzedaż. Wiecie, że poruszając się z normalną prędkością pomiędzy sklepowymi półkami, klient jest w stanie ogarnąć wzrokiem około 300 produktów w ciągu zaledwie 5 sekund? Nic więc dziwnego, że producenci zażarcie walczą o to, by być na półce jak najbardziej widocznym. Najbardziej podstawowa reguła mówi, że najlepiej sprzedają się te produkty, które są najlepiej dla klienta dostępne, a więc ułożone są na linii wzroku grupy docelowej (inna wysokość odpowiednia będzie dla dziecka, a inna dla dorosłego mężczyzny). Nie zawsze pamiętamy o tym idąc do marketu, zwłaszcza kiedy nie mamy czasu na wybieranie i przebieranie, ale jestem pewna, że market nie zapomina. Jeśli szukacie tańszego, albo mniej popularnego gatunku herbaty, patrzcie w dół.
Jest też wiele innych zasad rozmieszczania towaru: liczy się sąsiedztwo produktów oraz powierzchniowy udział danej marki na sklepowej półce. Jest też reguła facingu i blokowania – to ułożenie produktów na półce pod względem ilości wystawionych produktów tego samego rodzaju. Przykładowo: kiedy chcemy kupić na przykład szampon, to na półce widzimy kilkanaście produktów, przy czym szamponu jednej marki może być wystawiona jedna butelka, a innej kilka w rzędzie. To, co stoi z przodu to tzw. „fejs” – a to kupujemy chętniej nie tylko dlatego, że jest łatwo dostępne. Na decyzję zakupową ma też wpływ ile fejsów jednego rodzaju produktu stoi na półce, gdyż wydaje się nam, że ten produkt jest bardziej popularny, a zatem „dobry” (należy to do błędów atrybucji). Blokowanie z kolei to umieszczanie grup produktowych w jak największych jednorodnych blokach. I w tym właśnie – fachowo zwanym planogramie – pomaga sztuczna inteligencja.
Towar na półkach według AI
Polska firma eLeader już od lat rozwija narzędzie, które tylko na postawie zdjęcia półki informuje, jak układać produkty zgodnie z regułami marketingu i analizuje pozycję konkurencji. Liczy ono też produkty na półkach, sczytuje etykiety, informuje czy czegoś brakuje. Wskazuje także, co wymaga poprawy i co trzeba zrobić, żeby produkty prezentowały się zgodnie z przyjętymi standardami. System rozpoznaje prawie 99 proc. produktów.
Takie narzędzia oferowane są zarówno poszczególnym producentom, którzy mogą przeanalizować swoją pozycję w danym sklepie, jak i sklepom, by lepiej zarządzać procesem merchandisingu. Kolega pracujący kiedyś w Tesco potwierdził, że już kilka lat temu korzystał z takiej pomocy. Inny pomysł (też mający już kilka lat) to inteligentna półka firmy Surge Cloud, która za pomocą sensorów gromadzi w czasie rzeczywistym informacje o poziomie zatowarowania, a następnie zdalnie przekazuje je na serwer i do producenta – nie trzeba już robić objazdu po sklepach, żeby przekonać się, czego brakuje. Można też dowiedzieć się jakie są terminy przydatności do spożycia i czy jest utrzymany planogram. To samo rozwiązanie możliwe jest w przypadku lodówek czy lad chłodniczych.
Nie tylko kasy samoobsługowe
Są na świecie sprzedawcy idący znacznie dalej, jeśli chodzi o stosowanie technologii, w tym AI. Na plan pierwszy wysuwa mi się tu Amazon, posługujący się w swoich magazynach zaawansowanymi systemami rozpoznawania produktów na półkach, tak by maksymalnie przyspieszyć proces wysyłki zamówionych towarów. Amazon posiada też sklepy stacjonarne bez kasjerów, które wykorzystują kamery, czujniki i algorytmy sztucznej inteligencji.
Po wejściu do sklepu klient skanuje przy specjalnej bramce swój telefon z aplikacją. Następnie wybiera ze sklepowych półek to, czego potrzebuje, a wybrane produkty pojawiają się w wirtualnym koszyku w jego telefonie dzięki kamerom i czujnikom. Po zakończeniu zakupów klient może po prostu wyjść ze sklepu, a odpowiednia kwota do zapłaty jest automatycznie pobierana z jego karty płatniczej.
Asystent klienta poszukiwany
To, co jest korzystne dla sprzedawców, niekoniecznie jest jednak takie dla klientów… Mnie zdecydowanie pomaga porządek na półce i czytelne etykietki cenowe (ile razy zdarzyło się wam bezskutecznie poszukiwać wśród dziesiątek etykietek cenowych tej, która dotyczyłaby akurat tej rzeczy, którą chcecie kupić?). Natomiast nie jestem pewna, jaka strategia marketingowa stoi za zawalaniu alejek paletami, co stosowane jest w popularnej sieci z logiem owada… być może chodzi tu o zatrzymanie klienta w sklepie za wszelką cenę, albo odparcie szturmu jej „drogiego konkurenta” ? 😉
Merchandising to temat rzeka – nigdzie indziej chyba nie wykorzystuje się tak mocno na co dzień psychologii do manipulowania i sterowania reakcjami ludzi. Warto coś o tym wiedzieć, żeby nie dawać się tak łatwo robić w bambuko w sklepie. Czy istnieje już asystent AI, pomagający z kolei klientowi zorientować się w sklepie (offline, nie online), w gąszczu produktów i ofert, w tym przeanalizować składy, gramatury, promocje i porównać ceny? Bo bardzo by się przydał.
Materiał nie został wygenerowany przez AI. Napisała go dla was Gabi.
Zdjęcie wyróżniające wygenerowane przez ideogram.ai
[…] Więc chodź – ułożę ci towar na półkach. Nowy, wspaniały świat handlu według AI […]